Слов’янські мови та література
Опубліковано 2018-06-27
Анотація
У статті формулюється методика дослідження форм чеського дієслівного іменника на -ní/-tí щодо збереження категорії виду твірного дієслова. Відзначається, що таке дослідження передбачає всебічний аналіз мовного функціонування акціональних субстантивів на -ní/-tí: характеру словотвору, морфемного складу, смислової структури, синтаксичних властивостей. Акцентується увага на факті гібридної дієслівно-іменникової природи досліджуваних формацій. Використано досвід вирішення аналогічної проблеми по відношенню до споріднених субстантивів у інших слов’янських мовах.
Посилання
1. Ацаркина Т.А. Влияние категории вида на формирование общей семантики отглагольных существительных на -ní, -tí в современном чешском языке. Badania nad czasownikiem w językach słowiańskich: budowa, semantyka i funkcjonowanie. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 1985. S. 121–141.
2. Ацаркина Т.А. Интенционная структура отглагольных существительных и их синтаксическое функционирование в чешском языке. Вестник Московского университета. Сер. 9. Филология. 1985. № 2. С. 33–40.
3. Васильева В.Ф. О видовых значениях отглагольных существительных (на материале чешского языка). Славянская филология: сборник статей. Вып. 7. Москва: Издательство Московского университета, 1968. С. 24‒39.
4. Гнатюк Г.М. Дієприкметник в сучасній українській літературній мові. Київ: Наукова думка, 1982. 248 с.
5. Головин Б.Н. Заметки о грамматическом значении. Вопросы языкознания. 1962. № 2. С. 29‒37.
6. Свердлов Л.Г. Отглагольные имена существительные на -ние (-ение), -тие в русском литературном языке XVIII в.: автореф. дисс. … канд. филол. наук: 10.02.01 «Русский язык». Москва, 1961. 20 с.
7. Хохлачёва В.Н. К истории отглагольного словообразования существительных в русском литературном языке нового времени. Москва: Наука, 1969. 149 с.
8. Adamec P. Složené propozice a jejich syntaktické realizace v ruštině. Slovo a slovesnost. 1978. Roč. 39, č. 3‒4. S. 278–280.
9. Baláž G. Abstraktné deverbatíva v ruštine, slovenčine a češtine. Sovětská jazykověda. 1954. Roč. 4, č. 1. S. 12–21.
10. Bartnicka B. Adiektywizacja imiesłowów w języku polskim. Warszawa: Państwowe wydawnictwo naukowe, 1970. 189, [2] s.
11. Buzássyová K. Názvy deja a názvy vlastnosti v transpozičnej a nominačnej funkcii. Jazykovedný časopis. 1982. Roč. 33, č. 1. S. 21–35.
12. Damborský J. Neurčité a jmenné tvary slovesné v polštině. Praha: Státní pedagogické nakladatelství, 1967. 79 s.
13. Daneš F. Věta a text: studie ze syntaxe spisovné češtiny. Praha: Academia, 1985. 236 s.
14. Dickey S.M. Aspect and verbal noun in Slavic. Зборник матице српске за филологију и лингвистику. 1995. Kњ. 38, св. 2. С. 19–41.
15. Jelínek M. Funkce a vývoj syntaktických kondenzátorů v slovanských jazycích. Otázky slovanské syntaxe: Sborník symposia «Strukturní typy slovanské věty a jejich vývoj» (20–22.X.1966, Brno.). Č. II. Brno: Universita J.E. Purkyně, 1968. S. 389–395.
16. Jelínek M. Jména dějová. Tvoření slov v češtině. 2. Odvozování podstatných jmen. Praha: Academia, 1967. S. 562–653.
17. Karlík P. Ještě jednou k českým deverbálním substantivům. Čeština – univerzália a specifika 4. Praha: Lidové noviny, 2002. S. 13–23.
18. Kopečný F. Základy české skladby. Praha: Státní pedagogické nakladatelství, 1958. 335 s.
19. Křížková H. Substantiva s dějovým významem v ruštině a v češtině. Kapitoly ze srovnávací mluvnice ruské a české. III. O ruském slovese. Praha: Academia, 1968. S. 81–152.
20. Mluvnice češtiny (2): Tvarosloví / J. Petr a kol. Praha: Academia, 1986. 536, [3] s.
21. Otfinowski A. Aspekt odsłownika jako członu określanego lub określającego w niektórych związkach z przydawką. Zeszyty naukowe uniwersytetu M. Kopernika w Toruniu. Nauki humanistyczno-społeczne. 1970. Zesz. 38 : Filologia polska VIII. S. 103–114.
22. Panevová J. Formy a funkce ve stavbě české věty. Praha: Academia, 1980. 222 s.
23. Popela J.K podstatě slovních druhů. Slovo a slovesnost. 1969. Roč. 30, č. 3. S. 230–241.
24. Puzynina J. Nazwy czynności we współczesnym języku polskim: słowotwórstwo, semantyka, składnia). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969. 205 s.
25. Sgall P. Postavení sémantiky v generativním popisu jazyka. Kybernetika. 1966. Roč. 2, č. 5. S. 457–467.
26. Slovník spisovného jazyka českého (1960 – 1971) / za vedení B. Havránka (hl. red.), J. Běliče, M. Helcla, A. Jedličky; digitalizovanou podobu zveřejnil lexikografický kolektiv Ústav pro jazyk český ČSAV 2011. URL: http://ssjc.ujc.cas.cz/
27. Soták M. Dejové substantíva v slovenčine a v ruštine. Bratislava: Slovenské pedagogické nakladateľstvo, 1978. 196 s.
28. Stehlíková L. Morfosyntaktické vlastnosti deverbálních jmen na -ní-/-tí-: disertační práce. Brno: Masarykova univerzita, 2010. 148 s.
29. Stylistika češtiny / J. Chloupek a kol. Praha: Státní pedagogické nakladatelství, 1991. 294 s.
30. Světlá J. Nová abstraktní pojmenování. Neologizmy v dnešní češtině. Praha: Ústav pro jazyk český Akademie věd České republiky, 2005. S. 54–68.
31. Topolińska Z. Mechanizmy nominalizacji w języku polskim. Studia gramatyczne. I. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977. S. 175–212.
32. Trávníček F. Mluvnice spisovné češtiny: Část I-II. Praha: Slovanské nakladatelství, 1951. 1497 s.
2. Ацаркина Т.А. Интенционная структура отглагольных существительных и их синтаксическое функционирование в чешском языке. Вестник Московского университета. Сер. 9. Филология. 1985. № 2. С. 33–40.
3. Васильева В.Ф. О видовых значениях отглагольных существительных (на материале чешского языка). Славянская филология: сборник статей. Вып. 7. Москва: Издательство Московского университета, 1968. С. 24‒39.
4. Гнатюк Г.М. Дієприкметник в сучасній українській літературній мові. Київ: Наукова думка, 1982. 248 с.
5. Головин Б.Н. Заметки о грамматическом значении. Вопросы языкознания. 1962. № 2. С. 29‒37.
6. Свердлов Л.Г. Отглагольные имена существительные на -ние (-ение), -тие в русском литературном языке XVIII в.: автореф. дисс. … канд. филол. наук: 10.02.01 «Русский язык». Москва, 1961. 20 с.
7. Хохлачёва В.Н. К истории отглагольного словообразования существительных в русском литературном языке нового времени. Москва: Наука, 1969. 149 с.
8. Adamec P. Složené propozice a jejich syntaktické realizace v ruštině. Slovo a slovesnost. 1978. Roč. 39, č. 3‒4. S. 278–280.
9. Baláž G. Abstraktné deverbatíva v ruštine, slovenčine a češtine. Sovětská jazykověda. 1954. Roč. 4, č. 1. S. 12–21.
10. Bartnicka B. Adiektywizacja imiesłowów w języku polskim. Warszawa: Państwowe wydawnictwo naukowe, 1970. 189, [2] s.
11. Buzássyová K. Názvy deja a názvy vlastnosti v transpozičnej a nominačnej funkcii. Jazykovedný časopis. 1982. Roč. 33, č. 1. S. 21–35.
12. Damborský J. Neurčité a jmenné tvary slovesné v polštině. Praha: Státní pedagogické nakladatelství, 1967. 79 s.
13. Daneš F. Věta a text: studie ze syntaxe spisovné češtiny. Praha: Academia, 1985. 236 s.
14. Dickey S.M. Aspect and verbal noun in Slavic. Зборник матице српске за филологију и лингвистику. 1995. Kњ. 38, св. 2. С. 19–41.
15. Jelínek M. Funkce a vývoj syntaktických kondenzátorů v slovanských jazycích. Otázky slovanské syntaxe: Sborník symposia «Strukturní typy slovanské věty a jejich vývoj» (20–22.X.1966, Brno.). Č. II. Brno: Universita J.E. Purkyně, 1968. S. 389–395.
16. Jelínek M. Jména dějová. Tvoření slov v češtině. 2. Odvozování podstatných jmen. Praha: Academia, 1967. S. 562–653.
17. Karlík P. Ještě jednou k českým deverbálním substantivům. Čeština – univerzália a specifika 4. Praha: Lidové noviny, 2002. S. 13–23.
18. Kopečný F. Základy české skladby. Praha: Státní pedagogické nakladatelství, 1958. 335 s.
19. Křížková H. Substantiva s dějovým významem v ruštině a v češtině. Kapitoly ze srovnávací mluvnice ruské a české. III. O ruském slovese. Praha: Academia, 1968. S. 81–152.
20. Mluvnice češtiny (2): Tvarosloví / J. Petr a kol. Praha: Academia, 1986. 536, [3] s.
21. Otfinowski A. Aspekt odsłownika jako członu określanego lub określającego w niektórych związkach z przydawką. Zeszyty naukowe uniwersytetu M. Kopernika w Toruniu. Nauki humanistyczno-społeczne. 1970. Zesz. 38 : Filologia polska VIII. S. 103–114.
22. Panevová J. Formy a funkce ve stavbě české věty. Praha: Academia, 1980. 222 s.
23. Popela J.K podstatě slovních druhů. Slovo a slovesnost. 1969. Roč. 30, č. 3. S. 230–241.
24. Puzynina J. Nazwy czynności we współczesnym języku polskim: słowotwórstwo, semantyka, składnia). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969. 205 s.
25. Sgall P. Postavení sémantiky v generativním popisu jazyka. Kybernetika. 1966. Roč. 2, č. 5. S. 457–467.
26. Slovník spisovného jazyka českého (1960 – 1971) / za vedení B. Havránka (hl. red.), J. Běliče, M. Helcla, A. Jedličky; digitalizovanou podobu zveřejnil lexikografický kolektiv Ústav pro jazyk český ČSAV 2011. URL: http://ssjc.ujc.cas.cz/
27. Soták M. Dejové substantíva v slovenčine a v ruštine. Bratislava: Slovenské pedagogické nakladateľstvo, 1978. 196 s.
28. Stehlíková L. Morfosyntaktické vlastnosti deverbálních jmen na -ní-/-tí-: disertační práce. Brno: Masarykova univerzita, 2010. 148 s.
29. Stylistika češtiny / J. Chloupek a kol. Praha: Státní pedagogické nakladatelství, 1991. 294 s.
30. Světlá J. Nová abstraktní pojmenování. Neologizmy v dnešní češtině. Praha: Ústav pro jazyk český Akademie věd České republiky, 2005. S. 54–68.
31. Topolińska Z. Mechanizmy nominalizacji w języku polskim. Studia gramatyczne. I. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977. S. 175–212.
32. Trávníček F. Mluvnice spisovné češtiny: Část I-II. Praha: Slovanské nakladatelství, 1951. 1497 s.